خلاصه سخنرانی | شرح دعای جوشن کبیر «قسمت بیست و یکم»

خداوند صداقت را می پسندد. در معامله با خدا، رو بازی کنید.

یا لطیف

موضوع: شرح دعای جوشن کبیر (قسمت بیست و یکم)

یا مَن هوالکبیرالمتعال ، یا منشئ السّحاب الثّقال

متعال یعنی غیرقابل دسترس ِ بدون نقص. خداوند تبارک و تعالی بزرگی اش بزرگی ای نیست که در درسترس باشد یا بتوان برایش متراژ تعیین کرد!
در ادبیات عرب، متعال و عالی یکسان معنی شده.

منشئ السّحاب الثقال مربوط به بحث باران است که در دو بُعد بررسی می شود: یکی باران از منظر رحمت عام و یکی باران از منظر رحمت خاص.
– در رحمت عامه، باران بر همه باریده می شود. گناهان یک جامعه ممکن است بر نزول باران تاثیر داشته باشد، ولی تاثیر مستقیم نیست.
چون در بسیاری از جوامع گناه زیاد هست ولی باران فراوان می بارد!
این یک تفکر اشتباه است که بلایای الهی را تاثیر مستقیم ِ گناهان بدانیم. در صورتی که خداوند در خیلی جاها این مسئله را جزء رحمت عامه فرض کرده : ” بر خوب و بد نعمتم را نازل می کنم، وظیفه ی ما روزی دادن است “
نمی شود در یک منطقه زلزله خیز خانه ساخت و صبح تا شب به عبادت پرداخت به این امید که زلزله نمی آید!

گناهان تاثیر غیر مستقیم دارد. نیازی نیست خداوند را موجودی معرفی کنیم که در دنیا اجازه نمی دهد مردم گناه کنند. می فرماید انا هدیناه السبیل؛ إمّا شاکرا و إمّا کفورا .. من آزادی ایجاد کرده ام. و حُسن انسان هم همین است که بدون ترس از زلزله و بلا در مسیر مستقیم باشد. ترساندن مردم از بلایای طبیعی برای اینکه مردم به عبادت روی بیاورند، تاثیر خاصی در عبودیت مردم ندارد.

– دوم، باران از منظر رحمت خاصه. آقا اباعبدالله (ع) فرمود مثال رحمت ما، مثال باران است؛ بر خوب و بد یکسان می بارد.
پیامبر (ص) فرمودند نماز، روزه و عبادات بدن را شست و شو می دهد؛ گویا که بارانی از رحمت الهی است.

یا مَن هو شدیدُ المِحال

کسی که شدت ِ محال دارد.
برای محال چند معنی وارد شده. شدیدالمحال یعنی برای تمام این معانی خداوند در بالاترین سطح است :

1. در مکر :
برخی تصور می کنند که می توانند خدا را بپیچانند! غافل از اینکه خداوند تبارک و تعالی بر ضمائر خلائق احاطه دارد و دارای قدرت پیش بینی در طول زمان و مکان است.
کسانی که اینگونه گمان می کنند در حقیقت خودشان را گول زده اند ؛ و مکروا و مکرالله. مکر خداوند بالاتر است. این ها در مکر الهی پیچیده شده اند.
انسان سودی نمی کند از “کلاه شرعی”. از نظر فقهی و شرعی ایرادی ندارد، ولی از نظر عبودیت هم درست است !؟
خداوند صداقت را می پسندد. در معامله با خدا، رو بازی کنید.

2. تدبیر
گر تو را نوح است کشتی بان، ز طوفان غم مخور!
خداوند آخر تدبیر است، بهتر می تواند برای ما تدبیر کند.

3. قدرت
قدرت این تدبیر را هم دارد.

4. جدال
5. عذاب
6. عداوت
7. هلاک کردن
8. دقت نظر

خداوند در تمام این معانی در بالاترین سطح قرار دارد.

یا مَن هو سریع الحساب و احاط بما لدیهم و احصی کل شیء عددا

علم خداوند، علمی است که در نزد او حاضر است. علم حاضر برخلاف علم حاصل، نیازی به محاسبه ندارد.
هرچه محاسبه است در دایره ی علم الهی انجام می شود.
و احاط بما لدیهم : خداوند در دایره تسلطش بر خلقت، نه زمان دارد و نه مکان. لا یشغله شأن عن شأن . شلوغی های دنیا در محاسبات خداوند هیچ تاثیری ندارد و هیچ کاری خدا را از هیچ کار دیگری باز نمی دارد.

خداوند سریع الحساب است ولی این به معنی زود قضاوت کردن یا زود برخورد کردن نیست. حرف و عمل امروز تو را می بیند، فردای تو را می بیند، کیفیت اتفاقاتی که برای تو می افتد را می داند، پشیمانی بعد ِ تو را هم می بیند. بعد قضاوت می کند.

انسان های الهی هرچقدر به صبر خدا، به همه جانبه بینی خدا، به جامع الاطراف و جامع الاکناف بودن خدا نزدیکتر می شوند، الهی تر می شوند.

سیستم محاسبه ی خداوند برای افراد مختلف فرق می کند. راجع به محاسبه ی اعمال مردم قضاوت نکنید. می توانی بگویی کارهایی که این شخص کرده بد است ولی نمی توانی بگویی بد از دنیا می رود و بر عکس.
سیستم محاسبه ی الهی خاص است.
کسانی که فکر می کنند سیستم محاسبه ی خدا مثل انسان هاست، دنبال کارهای بزرگ می گردند! غافل از اینکه خداوند به زمان و مکان نگاه نمی کند، به خود کلمه و اخلاصی که در آن هست نگاه می کند.
کارهای مردم را ما نمی توانیم با سیستم محاسبه خودمان ارزش گذاری کنیم.

چند مدل حساب داریم :
+ سریع الحساب ها : کسانی که در قیامت معطلی ندارند و به سرعت بدون حساب از مواقف می گذرند.
السابقون السابقون؛ اولئک المقربون. فی جنات النعیم.
این گروه شامل:
– پیغمبران، اولیاء و بزرگان
– شهدا
– کسانی که ضمن اینکه پرونده هایشان در دنیا خوب و مثبت است، حسابشان را همانجا صاف کرده اند و چیز خاصی برای حساب ندارند. علاوه بر این، در دنیا نسبت به حساب مردم هم سریع بودند.

خداوند علاف شدن بابت حساب را بر این ها بخشیده. چشم باز کنند در وادی السلام در کنار مومنین و مومنات هستند.

+ یسیر الحساب : کسانی که حسابشان ساده است. خداوند براحتی می گذرد.
مومنین و مومناتی در این گروه هستند که نسبت به مردم آسان گیر بودند و ساده حساب می کردند. دائم پیگیر مطالبات شخصی نبودند. راحت می بخشند و بعد از بخشش لطفشان را هم از مردم دریغ نمی کنند.

+ کم حساب ها : در دنیا ساده زندگی ساده ای داشتند. خداوند می فرماید من در دنیا به این ها امکانات ندادم و در قیامت برایشان تلافی می کنم؛ حسابشان را راحت می گیرم.

+ شدیدالعقاب – شدیدالحساب
کسانی که خداوند با شدت و سختی اعمالشان را حسابرسی می کند.
این گروه شامل:
– کافران، مشرکان و منافقان ؛ کسانی که با خود خدا مشکل دارند.
– کسانی که با مردم بد حسابند. خداوند برای حساب خودشان سخت می گیرد.
امام صادق (ع) فرمودند کسی که می گیرد ولی میداند که نمی تواند در زمانی که وعده کرده، برگرداند. این هاجزء شدیدالحساب ها هستند.
– کسانی که در حساب و کتاب های عاطفی مشکل دارند.
بد اخلاق است. امام صادق (ع) فرمود بلرز اگر فهمیدی کسی از تو حساب می برد، چون از تو می ترسد!

عقاب خداوند چند مدل است:
1. عقاب مصلحتی. بخاطر مصلحت عذاب می کند. مصلحت یعنی اینکه در مسیر اصلاح است.
2. عقاب حق الناسی.به عده ای ظلم کردی و خداند انتقام گیرنده است.
3. خود شخص مدلی است که هر از گاهی باید گوشش را پیجاند. کسانی که زبان رحمت همیشه برایشان جواب نمی دهد، باید زمین بخورد تا به خودش بیاید.

روش ها :

+ بایکوت؛ خداوند لذت محبت خودش، لذت عبادت را از شخص می گیرد.
+ عذاب الهی؛ در قیامت.
+ به عهده ی مردم؛ مردم وسیله می شوند برای رسیدن عقاب خدا به شخص.
+ بلاها.