سوز مناجات - قسمت دوم

بحث راجع به مناجات شعبانیه بود. فراز اول فرار به سوی خداوند بود، فراز دوم راجع به ضمیر ما بود، فراز سوم بحث توکل یعنی خداوند به عنوان موثر و قدرت مطلقه است، بود.

– وَ إِنْ كَانَ قَدْ دَنَا أَجَلِي وَ لَمْ يُدْنِنِي [يَدْنُ‏] مِنْكَ عَمَلِي فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرَارَ بِالذَّنْبِ إِلَيْكَ وَسِيلَتِي.
و اگر اجلم فرا رسيده و كار شايسته‏ای نداشته‏ام كه مرا به تو نزديك سازد، اعتراف به گناه را وسيله آمرزش تو ساخته ‏ام.

إِلَهِي قَدْ جُرْتُ عَلَي نَفْسِي فِي النَّظَرِ لَهَا فَلَهَا الْوَيْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَهَا.
خداوندا! با مهلت و ميداني كه به نفس داده‏ام، بر خويش ستم كرده‏ام، پس اگر مرا نيامرزي، پس واي بر من.

این فراز بحث ناگهانی بودن مرگ است. شخصی مثلا نود سالش است، هشتاد سال به یاد مرگ بوده که الان می میرم یا نه، در نود و چهار سالگی وقتی که احساس می کند ظاهرا هستیم، همان موقع از دنیا می رود. از خصوصیات مرگ، ناگهانی بودن آن است. فلذا یکی از مواردی که باید بسیار از خداوند تبارک و تعالی درخواست کنیم این است که برای ما مرگ، غیر مترقبه و ناگهانی نباشد. اینکه من و شما حتی یک روز در هر سنی که هستیم، غافل شویم که شاید فردا را نبینیم، از نظر دین و اخلاق گناه نا بخشوده ای است.

اگر اجل نزدیک است، که نزدیک است، حتی یک روز! ممکن است انسانی خیلی از روزهایش روزهای معنوی نباشد، این اشکال ندارد ولی به یاد مرگ نبودنش اشکال دارد. حتی در روزی که معنوی هم نیست این شخص اجازه ندارد که به یاد مرگ نباشد. کما اینکه خیلی از ما همینطوری غیر مترقبه مرده ایم و ما هم من بعد هم خواهیم مرد، در هز سنی که باشیم، ناگهانی خواهد بود. لذا خداوند تبارک و تعالی برای مسئله ی به این مهمی دو راه حل قرار داده است.

راه حل اول اینکه کاری ندارد که انسان هر روز چند ثانیه یا چند دقیقه به این فکر می کند که ما می میریم اما به قول حضرت امام(ره) اگر مردم روزانه به مردنشان فکر می کردند انقدر دنیا آن ها را فریب نمی داد که انقدر برای بالا و پایین دنیا دست خود را به هر ابزار گناه آلودی، آلوده کنند.

راه حل دوم اینکه بنده های من نمی توانند با این استرس شدید که اگر من مُردم چه جوابی به خدا بدهم، شصت، هفتاد سال زندگی کنند! وسیله ی خیلی ساده به شما معرفی می کنم؛ فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرَارَ بِالذَّنْبِ إِلَيْكَ وَسِيلَتِي. شما راجع به اینکه در درگاه خداوند قصور یا تقصیر داری، اعتراف کن. همین برای من کفایت است. خدایا تو کمبود اعتراف شنیدن داری؟!

+ اعتراف دو فایده دارد:
– فایده اول: آنچه که میان عاشق و معشوق به صورت مخفی وجود دارد و به زبان نمی آید، هر دو را اذیت می کند.

فایده دوم: اعتراف انسان را به جایگاه خویش آشنا می کند و انسانی که به جایگاه خود آشناست، در مقابل خدا سینه سپر نمی کند، زیاده خواهی نمی کند و احساس طلب کاری هم به خودش، نمی گیرد.

بارها این نسخه را هم برای خودم، هم برای شما، پیچیده ام. وقتی یه جایی می رسیم که از خدا دلخوریم، یک بار برگردیم جایگاه خودمان را نسبت به خداوند بسنجیم. ببنیم این دلخوری که فرض می کنیم خداوند برای ما ایجاد کرده، چقدر حق ماست نسبت به نوع بندگی که برای خدا می کنیم؟ بنده انقدر در مقابل خدا گند زده ام که دو بار هم ما را دلخور کند، چهار بار یا چهل بار دلخور کند!

متن روایت است که مؤمنین مؤمنات در روز، صد بار(این صد دلالت بر کثرت دارد) به عرش جفا می فرستند! کفار که وجودشان، جفاست! اما ما از نزول وفا، اصلا اِبا نمی کنیم. هر چه آن ها جفا می فرستند، ما وفا نازل می کنیم.

چند بار خدا اگر من درست فهمیده باشم، در حق من جفا کرده؟! کرده که کرده! وقتی انسان روزانه اعتراف می کند، میزان طلبکاری اش پایین می آید، آرامش دارد. انسان وقتی احساس کند خدایی دارد که این خدا کریم نیست، نا آرام می شود. پسری که احساس کند از پدر طلبکار است، همیشه شاکی و نا آرام و عاصی است. پسری که احساس بدهکاری نسبت به پدر دارد، از اینکه چند وقت یکبار پدر به گوشش بزند هم، ناراحت نمی شود!

– إِلَهِي قَدْ جُرْتُ عَلَي نَفْسِي.
اشکال اینجا خودش را نشان می دهد. گناه می کند، سینه اش هم سپر است! جرات دارد! بنده که گناه می کند باید سرش هم پایین باشد. لذا در قرآن کریم می گوید: “مختالا فخورا”، گردن کشانِ عاصی. یعنی غیر از اینکه گنه کارست، گردن کشی هم می کند! گناه می کند، آن را هم اشاعه می دهد! به این می توانیم بگوییم خدا کریم است؟! تو “جُرْتُ عَلَي نَفْسِي”، هستی! در خیابان دارد اشاعه ی گناه می دهد بعد بگوییم خدا کریم است؟! اینجا استثناء می کند و می گوید دارد تجری می کند.

“جُرْتُ عَلَي نَفْسِي” یعنی نافرمانی خداوند تبارک و تعالی را دارد در جامعه اشاعه می دهد و ترویج می کند و قبحش را دارد می ریزد. اینکه اسم خیابان آوردم فرافکنی نکنید، خود من، زمان هایی که با جرات پای کار می آیم. کسی یک میلیارد دزدی می کند اما سرش پایین است اما شخص دیگری صد تا تک تومانی دزدی می کند و می گوید حقّم است!

– فَلَهَا الْوَيْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَهَا.
وقتی گناهان جراتی داشتم، وای بر من اگر این گناهان را نبخشی!